Er wordt veel verteld over quinoa. Voor veel mensen staat quinoa bekend als een ‘wondergraan’ of superfood. Maar wat is er zo speciaal aan quinoa en hoe gezond is dit zaadje? De verschillende gezondheidsaspecten worden hieronder behandeld.
Voedingwaarden Nederlandse Quinoa
Quinoa zijn de zaden van de quinoa plant (Chenopodium quinoa Willd). Dit is een bloeiende plant uit de Amarant familie (waaronder ook spinazie en rode biet vallen). Quinoa is daarom ook een zogenaamde ‘pseudo-graan’. Pseudo-granen maken geen deel uit van de grasfamilie, zoals tarwe of haver, maar kunnen vanwege hun zetmeelrijke zaden gebruikt worden als vervanging van granen. Omdat quinoa onder de Amarant familie valt, levert het veel meer voedingsstoffen dan bijvoorbeeld tarwe. In verhouding tot aardappelen, rijst en pasta bevat quinoa bijvoorbeeld meer vezels en eiwitten. Dat maakt het interessant voor vegetariërs, sporters, kinderen en ouderen. Quinoa is een bron van vezels en draagt daardoor bij aan een gezond darmstelsel. Daarnaast is quinoa van nature glutenvrij en dus geschikt voor mensen met glutenintolerantie. Ook is quinoa van nature vrij van alle andere EU-14-allergenen. Ook heeft quinoa in tegenstelling tot bijvoorbeeld pasta, rijst en aardappelen, een lage glycemische index, waardoor het geschikt is voor mensen met bijvoorbeeld diabetes. Door deze voedingswaarden wordt quinoa vaak omschreven als ‘superfood’.
Volkoren quinoa
Bijzonder aan Nederlandse Quinoa is dat het, in tegenstelling tot reguliere quinoa, volkoren is. Dit komt omdat er bij de nieuwe quinoa rassen geen bittere stoffen (saponines) in het buitenste laagje van het zaadje zitten. Bij de traditionele Zuid-Amerikaanse quinoa wordt dit laagje verwijderd om de bitterstoffen te verwijderen. Wij laten juist dit vezelrijke vliesje zitten. Dit kun je vergelijken met het verschil tussen witte rijst en zilvervliesrijst. Nederlandse Quinoa is daardoor volkoren en bevat het meer voedingsstoffen. Dit is ook de reden waarom Nederlandse Quinoa iets donkerder is van kleur.
Lees hieronder meer over saponine
Laag in saponine
De traditionele quinoa rassen uit Zuid-Amerika bevatten saponines (soms tot wel 5%) in het buitenste laagje van het quinoa zaadje. Saponine is een zeepstof die de quinoa een bittere smaak geeft en er zo voor zorgt dat de quinoa van nature beschermd is tegen vogels of insecten (die de zaadjes ook lekker vinden!). Deze saponine is niet alleen bitter, maar is daarnaast ook nog anti-nutritioneel (anti-nutriënten zijn stoffen die een negatieve invloed hebben op de vertering en benutting van voedsel). Om deze reden wordt bij de quinoa uit Zuid-Amerika het buitenste laagje van de zaden verwijderd.
Nederlandse Quinoa gebruikt nieuwe quinoa rassen ontwikkeld door de Wageningen Universiteit, die nagenoeg geen saponine bevatten. Het saponine gehalte is namelijk <0,11%; dit is zo laag dat je het niet kan proeven en hierdoor heeft het ook geen negatief effect heeft op de gezondheid. Deze quinoa kan dus zijn buitenste laagje behouden (en is daarom volkoren). Dit is ook de reden dat Nederlandse Quinoa niet afgespoeld hoeft te worden voor gebruik, lekker makkelijk!
Hoge eiwitkwaliteit
Het menselijk lichaam heeft eiwitten nodig om goed te kunnen functioneren. Eiwitten bestaan uit aan elkaar gelinkte aminozuren. Je zou een eiwit kunnen zien als een ketting. De aminozuren zijn dan de kralen van die ketting. Aminozuren hebben vele belangrijke functies in het menselijke lichaam. Sommige aminozuren kan het lichaam zelf maken, maar 9 aminozuren kan het lichaam niet zelf maken en moeten dus uit voeding gehaald worden. Dit zijn de zogenaamde ’essentiële’ aminozuren: istidine, isoleucine, leucine, lysine, methionine, phenylalanine, threonine, tryptophaan en valine.
Hoewel alle plantaardige eiwitten in principe alle 9 essentiële aminozuren bevatten, zijn er slechts een aantal die ze alle 9 in de juiste hoeveelheden (voor het menselijk lichaam) bevatten. Dit wordt aangegeven door de aminozuurscore. Quinoa heeft een aminozuurscore van 100% (voor volwassenen), en bevat dus alle 9 essentiële aminozuren in de juiste hoeveelheden voor het menselijk lichaam. Daarnaast hebben quinoa eiwitten een hoge verteerbaarheid van 92%.
Granen hebben vaak een tekort aan lysine, en bonen hebben vaak een tekort aan methionine. Quinoa bevat zelfs een surplus van beide aminozuren, en kan dus tekorten aanvullen. Quinoa is daarom een waardevolle toevoeging aan de dagelijkse voeding.
Onverzadigde vetzuren
Vetten zijn opgebouwd uit vetzuren. In vet zit altijd een mengsel van zowel verzadigde als onverzadigde vetzuren. De scheikundige structuur van een onverzadigd vetzuur onderscheidt zich van een verzadigd vetzuur doordat het één dubbele binding (enkelvoudig onverzadigd) of meerdere dubbele bindingen (meervoudig onverzadigd) bevat, terwijl een verzadigd vetzuur geen dubbele bindingen heeft.
Om de kans op hart- en vaatziekten te verlagen, is het van belang om zo min mogelijk verzadigd vet te eten. De hoeveelheid verzadigd vet verschilt sterk per product. Verzadigd vet komt vooral veel voor in dierlijke producten, zoals vet vlees, volle melkproducten, roomboter en volvette kaas (48+). Ook in sommige plantaardige producten zoals kokosolie en palmolie zit veel verzadigd vet. Omdat deze vetten vaak in koek, gebak en snacks gebruikt worden, zit ook in deze producten vaak veel verzadigd vet.
Het vervangen van verzadigd vet door zowel enkelvoudig onverzadigd vet als meervoudig onverzadigd vet verlaagt het LDL-cholesterolgehalte van het bloed. Een te hoog LDL-cholesterol is niet goed voor de bloedvaten en kan leiden tot hart- en vaatziekten.
Meer dan 85% van de vetten in quinoa zijn onverzadigd, en deze bestaan voornamelijk uit omega 3, 6 en 9 vetzuren. Quinoa is dus een waardevolle toevoeging aan de dagelijkse voeding.
Lage glycemische index
Nederlandse Quinoa heeft een lage glycemische index (GI). De GI geeft een inschatting van de snelheid waarmee de bloedsuikerspiegel stijgt als iemand koolhydraten heeft gegeten. Koolhydraten die langzaam afbreken en hun glucose geleidelijk aan het bloed afgeven, hebben een lage GI.
Voedingsmiddelen met een lage GI worden vaak aanbevolen aan mensen met diabetes omdat de bloedsuikerspiegel daarmee stabieler blijft. Ook kan voeding met een lage GI het risico op chronische ziekten verminderen. Verder kan voeding met een lage GI een langer gevoel van verzadiging geven, waardoor er minder gegeten wordt.
Vitamines, mineralen en spoorelementen
Vitamines, mineralen en spoorelementen zijn onmisbaar voor een goede gezondheid. Deze stoffen zijn zogeheten micronutriënten en hebben allemaal een specifieke functie. Ze zijn nodig voor een goede gezondheid, groei en ontwikkeling, en zorgen ervoor dat processen in het lichaam goed verlopen.
Vitamines kunnen door planten of dieren zelf aangemaakt worden. Mineralen en spoorelementen zijn stoffen die voortkomen uit bijvoorbeeld gesteenten, en worden door planten opgenomen uit de aarde. Het verschil tussen mineralen en spoorelementen zit vooral in de hoeveelheid waarin je lichaam ze nodig heeft: van mineralen heb je meer nodig dan van spoorelementen.
Nederlandse Quinoa bevat vitamines die onmisbaar zijn voor je lichaam. Vitamine B1, ook wel thiamine genoemd, hebben we bijvoorbeeld nodig om energie uit voedsel te halen. Vitamine B6 is belangrijk voor de weerstand en spijsvertering, foliumzuur is belangrijk voor het bloed, een goed functionerend zenuwstelsel en immuunsysteem. En tot slot is Vitamine E de belangrijkste vet-oplosbare antioxidant uit voedsel.
Verder bevat Nederlandse Quinoa ook mineralen die onmisbaar zijn: calcium, magnesium, fosfor en kalium. Veel plantaardige eiwitbronnen hebben een tekort aan de spoorelementen ijzer en zink, welke in quinoa wel aanwezig zijn. Verder bevat Nederlandse quinoa ook de spoorelementen koper en mangaan.